W Chinach to „Ty szpiegujesz, ja szpieguję, wszyscy szpiegujemy dla Xi Spy”

Kiedy Chen sięgnął po telefon, by dać upust swojej złości z powodu otrzymania mandatu za parkowanie, jego wiadomość na WeChat była kroplą w morzu codziennych postów w największej chińskiej sieci społecznościowej.

Ale wkrótce po czerwcowej tyradzie przeciwko „prostym” gliniarzom z drogówki, znalazł się w mackach wszechwiedzącego aparatu inwigilacji komunistycznego kraju.

Chen szybko usunął post, ale funkcjonariusze namierzyli go i zatrzymali w ciągu kilku godzin, oskarżając go o „obrażanie policji”.

Został zamknięty na pięć dni za „niewłaściwą mowę”.

Jego przypadek – jeden z tysięcy zarejestrowanych przez dysydenta i zgłoszonych przez lokalne media – obnażył wszechobecny monitoring, który charakteryzuje dzisiejsze życie w Chinach.

Jej przywódcy od dawna przyjmują autorytarne podejście do kontroli społecznej.

Ale odkąd prezydent Xi Jinping objął władzę w 2012 roku, ujarzmił stosunkowo wolne prądy społeczne przełomu wieków, używając kombinacji technologii, prawa i ideologii, aby wycisnąć sprzeciw i zapobiec zagrożeniom dla swoich rządów.

Pozornie celując w przestępców i mając na celu ochronę porządku, kontrole społeczne zostały skierowane przeciwko dysydentom, aktywistom i mniejszościom religijnym, a także zwykłym ludziom — takim jak Chen — których uznano za przekraczających granicę.

Oczy na niebie

Przeciętny obywatel Chin spędza dziś prawie każdą chwilę na jawie pod czujnym okiem państwa.

Firma badawcza Comparitech szacuje, że przeciętne chińskie miasto ma ponad 370 kamer bezpieczeństwa na 1,000 osób – co czyni je najczęściej monitorowanymi miejscami na świecie – w porównaniu z 13 w Londynie czy 18 w Singapurze na 1,000 osób.

Ogólnokrajowy projekt nadzoru miejskiego „Skynet” rozrósł się, dzięki kamerom zdolnym do rozpoznawania twarzy, ubrania i wieku.

„Jesteśmy obserwowani przez cały czas”, powiedział AFP działacz na rzecz ochrony środowiska, który odmówił ujawnienia swojego nazwiska.

Partia Komunistyczna jest najmocniejsza w zachodnim regionie Xinjiang, gdzie w imię walki z terroryzmem zastosowano rozpoznawanie twarzy i zbieranie DNA od mniejszości muzułmańskich.

Pandemia Covid-19 wzmocniła chińskie ramy monitorowania, a obywatele są teraz śledzeni na swoich smartfonach za pomocą aplikacji, która określa, gdzie mogą się udać, na podstawie zielonego, żółtego lub czerwonego kodu.

Regulacje, które weszły w życie od 2012 roku, zamknęły luki, które pozwalały ludziom kupować karty SIM bez podawania swoich nazwisk, a także nakazywały legitymację rządową dla biletów praktycznie we wszystkich środkach transportu.

Przestępstwa online

Nie ma wytchnienia w Internecie, gdzie nawet aplikacje zakupowe wymagają rejestracji z numerem telefonu powiązanym z dokumentem tożsamości.

Wang, chiński dysydent rozmawiający z AFP pod pseudonimem ze względów bezpieczeństwa, przypomniał czasy przed Xi, kiedy cenzorzy nie byli wszechwiedzący i „opowiadanie dowcipów o (byłym chińskim prezydencie) Jiang Zeminie w Internecie było w rzeczywistości bardzo popularne”.

Ale chiński internet – za „Wielką zaporą sieciową” od początku 2000 roku – stał się przestrzenią coraz bardziej nadzorowaną.

Wang prowadzi konto na Twitterze, które śledzi tysiące przypadków osób zatrzymanych, ukaranych grzywną lub ukaranych za czyny mowy od 2013 roku.

Dzięki systemowi weryfikacji prawdziwego nazwiska, a także współpracy policji z platformami społecznościowymi, ludzie byli karani za szereg przestępstw internetowych.

Platformy takie jak Weibo zatrudniają tysiące moderatorów treści i automatycznie blokują politycznie wrażliwe słowa kluczowe, takie jak imię gwiazdy tenisa Peng Shuai po tym, jak w zeszłym roku oskarżyła starszego polityka o napaść seksualną.

Władze cyberprzestrzeni proponują nowe zasady, które zmusiłyby platformy do monitorowania sekcji komentarzy pod postami — to jedna z ostatnich możliwości zgłaszania skarg online.

Policja ideologiczna

Wiele stosowanych technologii nadzoru zostało zastosowanych w innych krajach.

„Prawdziwą różnicą w Chinach jest brak niezależnych mediów i społeczeństwa obywatelskiego, które są w stanie przedstawić sensowną krytykę innowacji lub wskazać ich wiele wad” – powiedział AFP Jeremy Daum z Paul Tsai China Center w Yale Law School.

Xi przekształcił chińskie społeczeństwo, a Partia Komunistyczna określiła, co obywatele „powinni wiedzieć, czuć, myśleć, mówić i robić”, powiedziała AFP Vivienne Shue, emerytowana profesor współczesnych studiów chińskich na Uniwersytecie Oksfordzkim.

Młodzież jest trzymana z dala od wpływów zagranicznych, a władze zakazują międzynarodowych książek i zabraniają firmom korepetycyjnym zatrudniania zagranicznych nauczycieli.

Policja ideologiczna rozszerzyła się nawet na modę, a stacje telewizyjne cenzurują tatuaże i kolczyki na mężczyznach.

„Bardziej niepokoi mnie nie sama cenzura, ale to, jak ukształtowała ideologię ludzi” – powiedział Wang, właściciel konta na Twitterze.

„Po wyeliminowaniu sprzecznych informacji każda strona internetowa staje się kultem, w którym rząd i przywódcy muszą być czczeni

Przeczytaj całą historię tutaj…