Czy COVID-19 oznacza koniec zachodniego liberalizmu i triumf technokracji?

Pandemia Covid-19 doprowadziła wielu do zakwestionowania losu liberalnej demokracji wobec jej autorytarnych alternatyw. Szybki sukces Chin kontrastuje z klęską Ameryki i zastanawia się nad polityczną przyszłością ludzkości.

Czy przyszłość może należeć do mieszanki chińskiej partii-państwa i singapurskiej technokracji?

W rzeczywistości Covid-19 ani nie obalił trwałej żywotności demokracji, ani nie udowodnił wyższości modeli autokratycznych. Są kraje autokratyczne, które spieprzyły swoją powściągliwą reakcję, i są demokracje, które poradziły sobie wyjątkowo dobrze. Jednak większość krajów zalicza się do kategorii średnich, jeśli chodzi o sposób radzenia sobie z rozprzestrzenianiem się choroby. Ta grupa obejmuje wszelkiego rodzaju reżimy polityczne, w tym Rosję i większość państw europejskich.

Pandemia podważyła pewne zakorzenione wyobrażenia o demokracjach i autokracjach. Jednym z nich jest wartość ludzkiego życia. Zawsze uczono nas, aby wierzyć, że zachodnie liberalne demokracje są tymi, które najbardziej dbają o prawa człowieka i ludzkie życie, podczas gdy rządy autokratyczne i totalitarne uważają ich poddanych za zbędne w dążeniu do gospodarczych lub geopolitycznych celów państwa. Ale co w takim razie zrobić z tego, że Chiny autorytarne podjęły dramatyczne kroki w celu ochrony swojej populacji przed wirusem, mimo że Pekin zrozumiał, że wywrze poważny cios na niezwykle ważny wzrost gospodarczy? Jednocześnie sporo liberalnych demokracji wahało się przed wyborem między ratowaniem życia ludzkiego a dobrobytem gospodarki. Według doniesień prezydent jednego z głównych krajów zachodnich zezwolił na koronawirusa „umyć się" kraj. Premier innego flirtował z pomysłem „odporność na stada. ” Kwintesencja liberalnej demokracji Szwecja faktycznie wybrała normalne funkcjonowanie gospodarki zamiast maksymalnej ochrony życia ludzkiego. Co ciekawe, w tym wyborze dołączyła „ostatnia dyktatura Europy” - Białoruś Aleksandra Łukaszenki.

W 1989 r. Amerykański teoretyk polityki Francis Fukuyama ogłosił koniec historii. Rozpadł się Związek Radziecki, a potomstwo chińskiej elity powróciło z amerykańskich szkół wyższych domniemany przekształcić komunistyczne Chiny w zachodnią demokrację. Trzydzieści lat później Rosja Putina rzekomo podważa fundamenty amerykańskiej polityki demokratycznej, podczas gdy ta sama Fukuyama jest mroczna ostrzeżenie o poważnym zagrożeniu ze strony „neo-totalitarnych” Chin.

Nie można zaprzeczyć, że od końca lat 1980. liczba demokracji wzrosła na całym świecie. Ale wciąż jest niewiele cennych przykładów liberalnej demokracji, która skutecznie zakorzeniła się poza rdzeniem Północnego Atlantyku, skąd się wzięła. Spójrzmy na przykład na chińskie sąsiedztwo w Azji. Nawet te narody azjatyckie, które są uważane za historie sukcesu politycznego liberalizmu, mogą nie wyglądać tak dokładnie po bliższym przyjrzeniu się. Zapytaj geja z Korei Południowej, jak wygląda życie mniejszości seksualne w ich kraju. Wietnam jest wyraźnie bardziej autorytarny zaawansowany pod względem praw LGBT niż demokratyczna Korea Południowa. Indie są oczywiście największą na świecie demokracją, choć rzadko kiedy była ona liberalna. Ale pod hinduską nacjonalistyczną zasadą BJP, z Narendrą Modi na czele, kraj jest widziane przez wielu jako ewoluujący w kierunku jawnego autorytaryzmu. Inną dużą demokracją w Azji przez wiele dziesięcioleci rządziła jedna partia, zwana pod wieloma nazwami Liberalno-Demokratyczna Partia Japonii. Pomimo tego, że rządzą nią „liberałowie”, Japonia ma, no cóż, pewne problemy z demokracją, w tym pogłębiającą się erozję wolność prasy.

Tak jak rzekome liberalne demokracje mogą wcale nie być tak liberalne, tak reżimy autorytarne mogą być mniej despotyczne, niż się je przedstawia. W szczególności Rosja Putina jest reżimem hybrydowym, który twórczo miesza elementy zachodnich instytucji demokratycznych z tradycyjną rosyjską autokracją. Domniemany dyktator Putin jest znany z tego, że jest wyjątkowo wrażliwy na swoje publiczne aprobaty, co prawdopodobnie jest jedną ze wskazówek, że ludzie mają znaczenie w rosyjskim systemie politycznym. Nie mamy pojęcia, czy Xi Jinping dokładnie monitoruje swoje oceny aprobaty wśród chińskich obywateli, ale nie ma wątpliwości, że Xi i Chińska Partia Komunistyczna są w pełni świadomi, że ich dalsze rządy zależą od akceptacji i aprobaty 1.4 miliarda Chińczyków. Innymi słowy, przynajmniej dla niektórych niedemokratycznych reżimów popularna legitymacja jest nie mniej ważna niż dla demokratycznych - a może nawet bardziej.

Przeczytaj całą historię tutaj…